Gabinet przyjazny dzieciom
Dobra opieka stomatologiczna dzieci wymaga profesjonalnego podejścia i odpowiedniej wiedzy. Młodzi pacjenci mają zupełnie inne potrzeby i inaczej postrzegają świat niż (my) dorośli. Stomatolog dziecięcy musi oprócz wiedzy i doświadczenia stomatologicznego posiadać umiejętności, które pozwolą mu na zdobycie zaufania i przyjaźni dziecka. Wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna być wycieczką do miejsca, które dziecko zna i wie czego może się w nim spodziewać. Bardzo ważne jest, żeby czuło się bezpieczne, dlatego pozytywne doświadczenia związane z gabinetem powinno budować się zanim zajdzie konieczność leczenia lub co gorsze – ból zęba. Wykształcenie dobrych nawyków u małego pacjenta wymaga odpowiedniego podejścia lekarza, jak również codziennego zaangażowania po stronie rodziców. Jeżeli od najmłodszych lat zadbamy o wizyty kontrolne w gabinecie i codzienną dobrą higienę zębów w domu zapewnimy dziecku zdrowie w dzieciństwie i w dorosłym życiu.
Razem dajmy Twojemu dziecku poczucie bezpieczeństwa
Często nie zdajemy sobie sprawy, że w dużej mierze to od nas – rodziców zależy jaki przebieg będzie miała wizyta naszego dziecka w gabinecie stomatologicznym. Wielu dorosłych ma nieprzyjemne skojarzenia z czasów swojej młodości, których ciężko się pozbyć, mimo że dzisiejsze dobre i nowoczesne gabinety mają mało wspólnego z przyczyną tych doświadczeń. Należy mieć na uwadze, że dzieci są dobrymi obserwatorami i łatwo przenieść na nie nasze emocje i strach.
Dla ich dobra i zdrowia powinniśmy budować pozytywny wizerunek lekarza stomatologa, żeby wizyty kojarzyły się przyjemnie i były dla nich przygodą.
Zanim ząb zaboli
Bardzo ważne jest, aby nie odkładać wizyt kontrolnych u stomatologa, ponieważ możemy doprowadzić do sytuacji, w której ząb zacznie boleć. Jeżeli to nastąpi, a dodatkowo nasza pociecha nie zna lekarza i gabinetu, będzie zestresowana, przestraszona i nie będzie chciała otworzyć buzi. W takiej sytuacji leczenie będzie bardzo utrudnione lub wręcz nie możliwe.
Wizyta adaptacyjna – dlaczego warto?
Wizyta adaptacyjna pozwala dzieciom na zapoznanie się i oswojenie z gabinetem stomatologicznym przed leczeniem. Jest to doskonały sposób, aby najmłodsi zbudowali z personelem więź emocjonalną; zobaczyli, jak działa fotel i do czego dentysta używa lusterka. Podczas takiej wizyty lekarz poświęci dużo czasu na rozmowę z dzieckiem i odpowie na wszystkie jego pytania. Jest to świetny sposób, aby u najmłodszych pozostały pozytywne wspomnienia z gabinetu, poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do dentysty. Ale to nie wszystko, każdy mały pacjent przed wyjściem do domu otrzymuje prezent. To jak dziecko postrzega gabinet i odbiera wizyty u stomatologa ma duży wpływ na zdrowie zębów przez całe życie.
- Jak może wyglądać wizyta adaptacyjna?
- Wygląd i przebieg takiej wizyty uzależniony jest i dopasowany do potrzeb i oczekiwań pacjenta i jego opiekuna. Przykładowo może to być:
Adaptacja do otoczenia i pozytywne emocje, czyli całą uwagę poświęcamy dziecku, żeby poczuło się bezpiecznie, zaufało personelowi i polubiło wycieczki do stomatologa. - Adaptacja, badanie i plan leczenia. Podczas wizyty w formie zapoznawczej, lekarz wykona przegląd zębów i badanie, a na koniec przedstawi plan leczenia, jeżeli podczas badania okaże się, że istnieje taka potrzeba.
- Po każdej wizycie w naszym gabinecie mały pacjent otrzymuje prezenty i jest motywowany do następnego spotkania.
Pierwsza wizyta u stomatologa
O pierwsze odwiedziny dziecka w gabinecie stomatologicznym powinniśmy zadbać w wieku około 2,5 lat. Dentysta sprawdzi czy jama ustna i zęby rozwijają się prawidłowo oraz czy nie ma żadnych objawów, na które należy zwrócić uwagę. Dziecko natomiast w miłej atmosferze pozna otoczenie. Przygotowując się do takiej wizyty bądźmy pozytywnie nastawieni, możemy opowiedzieć pokrótce, że pani doktor obejrzy kolor ząbków lusterkiem i pokaże nam ich zdjęcia. Można obejrzeć z dzieckiem bajki edukacyjne i książeczki o dentyście (pamiętajmy najpierw samemu sprawdzić, czy ich treść nie zawiera czegoś co może dziecko przestraszyć). Mali pacjenci, którzy od najmłodszych lat odwiedzają nasz gabinet, przychodzą do niego z chęcią, a na lekarzy niejednokrotnie mówią „ciocia”
Wizyta u higienistki
Wizyta z dzieckiem u higienistki to ważny element prawidłowego dbania o zdrowe zęby najmłodszych. Podczas takiej wizyty dowiemy się jakich szczoteczek i past należy używać w młodym wieku. Higienistka wytłumaczy i pokaże na modelu w jaki sposób prawidłowo prowadzić szczoteczkę po zębach. Przy pomocy specjalnego preparatu wybarwi osad na zębach, który będzie widoczny gołym okiem, pod jej nadzorem dzieci dokładnie umyją zęby, żeby wiedziały, jak robić to w domu. Higienistka udzieli szczegółowych informacji, instruktażu i odpowie na wszelkie pytania rodziców i najmłodszych na temat prawidłowego czyszczenia zębów.
Leczenie stomatologiczne dzieci
- Żel LIGNOX – jeżeli zachodzi konieczność znieczulenia komputerowego, przed jego podaniem smarujemy dziąsło specjalnym żelem znieczulającym o przyjemnym malinowym smaku.
Znieczulenie komputerowe The Wand – łagodne i komfortowe znieczulenie, w którym całym procesem sterują mikroprocesory, dzięki czemu jest ono bardzo delikatne, skuteczne i praktycznie bezbolesne. - Fluoryzacja – to zabieg mający na celu uzupełnienie fluoru w zębach, wbudowuje się on w szkliwo przez co zęby stają się silniejsze i odporne na próchnicę. Wykonuje się ją u dzieci z klas 1 – 6. W tym celu stosujemy piankę o zapachu gumy balonowej, którą nakładamy na zęby na minutę. Po zabiegu dziecko nie może jeść przez pół godziny.
- Lakowanie – jest to zabezpieczenie specjalnym preparatem bruzd (zagłębień) w stałych zębach trzonowych. Zabezpiecza to przed rozwojem próchnicy i ułatwia czyszczenie. Aby wykonać lakowanie ząb musi być całkowicie zdrowy.
- Kolorowe wypełnienia (plomby) – po wyczyszczeniu ząbka najmłodsi pacjenci mogą wybrać wypełnienie w swoim ulubionym kolorze. Oczywiście dotyczy to tylko mlecznych zębów. Dzieci z tych wypełnień są bardzo dumne i często po wizycie chwalą się nimi.
- ICONE – zdarza się, że na zębach widoczne są mało estetyczne białe plamy (przebarwienia), które mogą wynikać np. z wad rozwojowych szkliwa, demineralizacji szkliwa (często po leczeniu ortodontycznym) i mogą oznaczać początek próchnicy. Na tak wczesnym etapie można usunąć je i odbudować szkliwo przy użyciu specjalnych preparatów systemu ICON.
- Wybarwianie płytki bakteryjnej – stosowane jest przy instruktażu szczotkowania. Specjalny preparat pokazuje, gdzie na zębach znajduje się płytka bakteryjna i pomaga nauczyć dzieci i rodziców jak prawidłowo należy ją czyścić.
Rozwój zębów mlecznych
Zdarza się, że wędzidełko, które znajduje się pod językiem jest zbyt krótkie, co prowadzi do wielu zaburzeń. Ponieważ dziecko nie może prawidłowo wysuwać języka, będzie wysuwało do przodu żuchwę, może to doprowadzić do nieprawidłowego zgryzu (przodożuchwia). W starszym wieku może powodować zaburzenia wymowy.
Zabieg podcięcia wędzidełka musi przeprowadzić doświadczony lekarz. Zabieg trwa kilkadziesiąt sekund.
Kiedy wyrzynają się zęby mleczne u dzieci?
- Centralne siekacze szczęki (jedynki górne) 8 – 12 miesiąc życia
- Boczny siekacz szczęki (dwójki górne) 9 – 13 miesiąc życia
- Kieł szczęki (trójki górne) 16 – 22 miesiąc życia
- Pierwszy trzonowiec szczęki 13 – 19 miesiąc życia
- Drugi trzonowiec szczęki 25 – 33 miesiąc życia
- Centralne siekacze żuchwy (jedynki dolne) 6 – 10 miesiąc życia
- Boczny siekacz żuchwy (dwójki dolne) 10 – 16 miesiąc życia
- Kieł żuchwy (trójki dolne) 17 – 23 miesiąc życia
- Pierwszy trzonowiec żuchwy 14 – 18 miesiąc życia
- Drugi trzonowiec żuchwy 23 – 31 miesiąc życia
Proces wyrzynania się zębów jest dla dziecka dość nieprzyjemny i wiąże się z dyskomfortem, przez co dziecko jest płaczliwe i ma problemy ze snem. Jeżeli wyczujemy palcem, że pod dziąsłem jest ząbek możemy złagodzić ból dając do gryzienia specjalne gryzaki, które schładza się w lodówce (nigdy w zamrażarce) lub kupując w aptece specjalne maści, które dość skutecznie pomagają.
Próchnica
W Polsce choroby próchnicowe występują u około 57% 3-latków, 80% 5-latków i 90% 7-letnich dzieci. Próchnica może zacząć się rozwijać już kilka miesięcy po pojawieniu się zębów mlecznych i na początku jest niewidoczna. Stopniowo przekształca się w białe i żółte plamki. Gdy rodzice zdołają ją zauważyć spustoszenie w zębie jest już duże lub ząb zaczyna boleć. Często próchnica rozwija się w miejscach nie widocznych gołym okiem, jak powierzchnie podniebienne, językowe zębów przednich czy styczne zębów trzonowych. Dlatego ważne są regularne wizyty kontrolne u stomatologa
Kiedy wyrzynają się zęby stałe?
- Centralne siekacze szczęki (jedynki górne) 7 – 8 rok życia
- Boczny siekacz szczęki (dwójki górne) 8 – 9 rok życia
- Kieł szczęki (trójki górne) 11 – 12 rok życia
- Pierwszy przedtrzonowiec szczęki 10 – 11 rok życia
- Drugi przedtrzonowiec szczęki 11 – 12 rok życia
- Pierwszy trzonowiec szczęki 6 – 7 rok życia
- Drugi trzonowiec szczęki 12 – 13 rok życia
- Trzeci trzonowiec szczęki (ósemka – „ząb mądrości”) 17 – 21 rok życia
- Centralne siekacze żuchwy (jedynki dolne) 6 – 7 rok życia
- Boczny siekacz żuchwy (dwójki dolne) 7 – 8 rok życia
- Kieł żuchwy (trójki dolne) 9 – 10 rok życia
- Pierwszy przedtrzonowiec żuchwy 10 – 12 rok życia
- Drugi przedtrzonowiec żuchwy 11 – 12 rok życia
- Pierwszy trzonowiec żuchwy 6 – 7 rok życia
- Drugi trzonowiec żuchwy 12 – 13 rok życia
- Trzeci trzonowiec żuchwy (ósemka – „ząb mądrości”) 17 – 21 rok życia
Zalecenia i porady
Aby zapobiec rozwojowi próchnicy, mycie należy zacząć już w momencie, kiedy pierwsze zęby zaczynają się wyrzynać, ponieważ już wtedy bakterie znajdujące się w ustach dziecka osadzają się na nich.
Na początek powinna być to szczoteczka z małą główką z miękkim wielopęczkowym włosiem. Z czasem będzie można ją zmienić i przejść na szczoteczki ze średnią twardością włosia.
Pasta dla dzieci powinna być dostosowana do wieku dziecka, ponieważ na różnych etapach rozwoju zalecana jest inna zawartość fluoru w paście, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju zębów i przeciwdziała rozwojowi choroby próchnicowej. Do 6 roku życia odpowiednia ilość pasty to wielkość ziarna grochu.
Jeżeli mamy wątpliwości jak prawidłowo wybrać szczoteczkę i pastę najlepiej udać się do higienistki, która pomoże nam dobrać najlepsze i bezpieczne produkty, oraz pokaże jak ich używać.
W młodym wieku, czyli do około 7-8 roku życia rodzice powinni zawsze pomagać dzieciom prawidłowo myć zęby. Na początku przygody ze szczoteczką zalecana jest wizyta u higienistki stomatologicznej, która wytłumaczy i pokaże dziecku i rodzicom jak poprawnie myć i dbać o zęby. Na takim spotkaniu dzieci pod jej nadzorem nauczą się prawidłowo używać szczoteczki.
Ponieważ temat dietetyki jest szeroki, chcieliśmy przede wszystkim zwrócić uwagę na dwie najważniejsze sprawy, które mają kluczowy wpływ na rozwój choroby próchnicowej. W zasadzie są one ze sobą połączone i równie ważne, a mianowicie zawartość cukrów i regularne spożywanie posiłków.
Cukier jest pożywką dla próchnicy i o ile jesteśmy zdania, że dzieci mogą go czasem spożywać, to liczy się częstotliwość jego spożywania. Dlatego ważne jest, aby dzieci nie miały stałego dostępu do słodyczy. Rekomendujemy zatem ustalenie dnia w tygodniu, kiedy jest na to czas. Pamiętajmy, że nawet jeżeli sok nie jest dosładzany to też zawiera cukry i nie powinien być regularnie spożywany w celu zaspokojenia pragnienia – do tego najlepsza jest woda.
Równie ważne jest, aby posiłki były regularnie spożywane (kluczowy jest odstęp między nimi). Po spożyciu pokarmów spada pH w ustach i potrzebny jest czas na jego przywrócenie. Duże znaczenie ma też, żeby po wieczornym szczotkowaniu nie spożywać posiłków i słodkich soków, a pragnienie gasić wodą.
Oczywiście są to dwie najważniejsze naszym zdaniem kwestie, a szerszą wiedzę na temat prawidłowej diety i żywienia można uzyskać u specjalisty dietetyka. W młodym wieku dobrze jest też zadbać o zabezpieczenie i wzmocnienie szkliwa poprzez zabiegi fluoryzacji i lakowania bruzd.
